Pola festival || Why is Pola a Celebrated || पोळा का साजरा केला जातो ||

Why is Pola a Celebrated?

In Maharashtra and Chattisgarh, the rural communities celebrate Pola as a way to thank bulls for their assistance in farming.

पोळा का साजरा केला जातो? 

 महाराष्ट्र आणि छत्तीसगडमध्ये, ग्रामीण समुदाय पोळा हा सण बैलांच्या शेतीत मदत केल्याबद्दल त्यांचे आभार मानण्यासाठी साजरा करतात.

भारतातील महाराष्ट्र राज्यातील शेतकरी आणि ग्रामीण जनता पोळा म्हणून ओळखला जाणारा पारंपरिक सण साजरा करतात. हे बैल आणि बैल, नांगरणी आणि इतर शेतीच्या कामांसाठी वापरले जाणारे दोन कृषी प्राणी यांच्या पूजेला समर्पित आहे. सामान्यतः, 

हा उत्सव श्रावणाच्या ग्रेगोरियन महिन्यांत होतो, जो हिंदू कॅलेंडरमध्ये ऑगस्ट किंवा सप्टेंबरशी संबंधित असतो.

पोळा सणाच्या मुख्य वैशिष्ट्यांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

बैलांची पूजा : बैल आणि बैलांची भक्ती हा पोळ्याचा मुख्य विषय आहे. शेतकरी आपल्या गुरांना सुंदर सजावट, फुलांच्या माळा आणि कपाळावर सिंदूर लावतात. या प्राण्यांचा शेतीचा हंगाम फलदायी होण्यासाठी आशीर्वाद मागण्यासाठी, विशेष प्रार्थना आणि विधी केले जातात.

Processions: In certain areas, adorned bulls and oxen parade through the villages in processions. A joyful mood is created by the traditional music and dance that accompany these processions.

Feasts and meltime gatherings with family and friends are customary for several Indian holidays, including Pola. To commemorate the event, special foods and treats are made.

Folk dances and other cultural events are an essential component of the festival celebrations. Traditional dances and songs are performed by participants to display their cultural background.

मिरवणुका: ठराविक भागात, सजवलेले बैल आणि बैल गावातून मिरवणुकीत निघतात. या मिरवणुकीत पारंपारिक संगीत आणि नृत्यामुळे आनंदाचा मूड तयार होतो.

कुटुंब आणि मित्रांसह मेजवानी आणि जेवणाच्या वेळेस एकत्र येणे हे पोलासह अनेक भारतीय सुट्ट्यांसाठी प्रथा आहे. कार्यक्रमाच्या स्मरणार्थ, विशेष पदार्थ आणि पदार्थ बनवले जातात.

लोकनृत्य आणि इतर सांस्कृतिक कार्यक्रम हे सण उत्सवाचे एक आवश्यक घटक आहेत. पारंपारिक नृत्य आणि गाणी सहभागींद्वारे त्यांची सांस्कृतिक पार्श्वभूमी प्रदर्शित करण्यासाठी सादर केली जातात.

सामाजिक सामंजस्य: पोला शेजारच्या एकसंधतेसाठी एक मंच प्रदान करते. हे शेतकरी, गावे आणि त्यांची कुटुंबे एकत्र आणते, एकसंधतेची भावना वाढवते.

शेतीचे महत्त्व: महाराष्ट्रातील अनेक भागात पोळा म्हणजे पेरणीच्या हंगामाची सुरुवात. शेतकऱ्यांचा असा विश्वास आहे की पुढील कृषी क्रियाकलापांसाठी आपली शेतं तयार करण्यास सुरुवात करण्याची ही चांगली वेळ आहे.

पोळा हा सण महाराष्ट्रात मोठ्या प्रमाणात साजरा केला जातो, तर कृषी आणि पशुधनाच्या चालीरीतींचा सन्मान करणारे संबंधित उत्सव भारतातील इतर अनेक प्रदेशातही इतर नावाने साजरे केले जातात, ज्यात तमिळनाडूमधील "मट्टू पोंगल" आणि आसाममधील "गोरू बिहू" यांचा समावेश आहे. हे उत्सव शेती आणि त्यासाठी आवश्यक असलेले प्राणी यांच्यातील घट्ट संबंधाकडे लक्ष वेधतात.

Pola festival परंपरा आणि विधी:  

पोळा उत्सवापूर्वी शेतकरी मोठ्या प्रमाणावर स्वच्छ करतात आणि त्यांच्या बैलांना आंघोळ घालतात, कधीकधी स्थानिक नदी किंवा तलावात.

 ज्या घरांमध्ये किंवा गायीच्या कोठारांमध्ये जनावरे ठेवली जातात, तेथे विशिष्ट पूजा (प्रार्थना) केली जाते. यामध्ये धूप जाळणे, बैलांना फळे, भाज्या आणि गूळ देणे, तसेच त्यांच्या कपाळावर कुमकुम (सिंदूर) लावणे समाविष्ट आहे.

 शोभेचे आणि आदराचे प्रतीक म्हणून, काही शेतकरी त्यांच्या गुरांच्या गळ्यात कापडाचा ताजे तुकडा किंवा फॅन्सी नेकपीस (पिपाड) बांधतात.

 पशुधनाचे पालक म्हणून पूजनीय असलेल्या भगवान शिवाला त्यांच्या आशीर्वादासाठी प्रार्थना केली जाते.

बैल आणि बैलांचा अर्थ:

भारतीय शेती फार पूर्वीपासून बैल आणि बैलांवर अवलंबून आहे. ते शेती उत्पादनांच्या वाहतुकीत तसेच शेतात मशागत करतात.

शेतकऱ्यांच्या जीवनासाठी आणि शेती सुरू ठेवण्यासाठी पोळा या प्राण्यांच्या मोलाचा सन्मान करतो.

स्थानिक फरक:

पोळाचा मध्यवर्ती परिसर संपूर्ण महाराष्ट्रात सुसंगत असताना, हा कार्यक्रम कसा साजरा केला जातो यात प्रादेशिक तफावत असू शकते. पोळा काही गावांमध्ये आणि समुदायांमध्ये विशेष संस्कार आणि चालीरीतींशी जोडलेला असू शकतो.

 सजावट आणि ड्रेसिंग:

बैल आणि बैल हे शेतकरी काळजीपूर्वक शोभतात. ते वारंवार त्यांच्या वासरांना सणाच्या दोरी, घंटा आणि इतर दागिने घालतात.

घरातील प्रत्येकजण सजवण्याच्या प्रक्रियेत भाग घेतो जेणेकरून प्राणी त्यांचे सर्वोत्तम दिसावेत.

 खाणे आणि पेय: पोळा मेजवानीसाठी, पारंपारिक महाराष्ट्रीयन पदार्थ शिजवले जातात. 

 यामध्ये पुरणपोळी, गोड फ्लॅटब्रेड, भाकरी, धान्यापासून बनवलेली फ्लॅटब्रेड आणि इतर भाज्या करी यांचा समावेश असू शकतो.

 कार्यक्रमादरम्यान, लोक सहसा त्यांच्या मित्र आणि शेजाऱ्यांसोबत अन्न आणि मिठाई सामायिक करतात.

 पोळा उत्सवादरम्यान सांस्कृतिक मनोरंजनामध्ये वारंवार लोकसंगीत आणि पारंपारिक नृत्यांचा समावेश असतो, 

जसे की लेझिम नृत्य, जे ग्रामीण जीवनाचा सन्मान करते.

 बैलगाड्यांच्या शर्यती आणि इतर क्रीडा स्पर्धा ज्या या प्राण्यांचे सामर्थ्य आणि कौशल्य अधोरेखित करतात त्या अनेक ठिकाणी आयोजित केल्या जातात.

 सामुदायिक एकता: पोळ्याचा उद्देश ग्रामीण समाजातील संबंध दृढ करणे तसेच पशुधनाची पूजा करणे हा आहे.

आधुनिक प्रासंगिकता:

पोळा मुळे कृषी परंपरांमध्ये खोलवर आहेत, परंतु ग्रामीण वारशाचा सन्मान करण्यासाठी आणि समाजात शेतीचे महत्त्व मान्य करण्याचा मार्ग म्हणून आधुनिक काळात तो साजरा केला जात आहे.

Pola Festival सामुदायिक कार्यक्रम: विविध सामुदायिक कार्यक्रम, जसे की जत्रे आणि बाजारपेठा जेथे शेतकरी पशुधन, कृषी यंत्रसामग्री आणि इतर वस्तू खरेदी आणि विक्री करू शकतात, हे वारंवार पोलाचा भाग असतात.  या सभा ग्रामीण समुदायाला वस्तू आणि सेवांची आर्थिक देवाणघेवाण करण्यास मदत करतात.

 चांगल्या पिकासाठी प्रार्थना: शेतकरी जनावरांना त्यांच्या आशीर्वादासाठी विचारण्याव्यतिरिक्त भरपूर पीक आणि फलदायी कृषी हंगामासाठी प्रार्थना करू शकतात.  हे कार्यक्रम आणि शेतीचे हंगामी चक्र यांच्यातील जवळचे नाते ठळक करते.

पोळा स्थानिक पशु जातींच्या संवर्धनाच्या प्रयत्नांना चालना देण्यासाठी एक व्यासपीठ म्हणून विकसित केले आहे, ज्या प्रदेशाशी सुसंगत आहेत आणि शाश्वत शेतीसाठी आवश्यक आहेत.  काही गट शेतकऱ्यांना देशी पशुधनाच्या संवर्धनाच्या मूल्याविषयी माहिती देण्यासाठी पोळ्याचा लाभ घेतात

पारंपारिक पोशाख:

अनेक लोक पोळ्याच्या वेळी पारंपारिक महाराष्ट्रीयन पोशाख परिधान करतात, आनंदी आणि सांस्कृतिक मूड वाढवतात. पुरुष धोतर आणि पगडी घालू शकतात, तर स्त्रिया वारंवार नऊ यार्ड नऊवारी साडी परिधान करतात.

 भिन्नता आणि प्रादेशिक नावे:

पोळा हा मुख्यत: महाराष्ट्राशी जोडलेला असताना, भारतातील इतर प्रदेशातही असेच सण इतर नावांनी आणि बदलांनी साजरे केले जातात. उदाहरणार्थ, गुजरात राज्यात, याला "पोलिओ" किंवा "पिठोरी अमावस्या" असे संबोधले जाते, तर उत्तर भारतातील काही प्रदेशांमध्ये याला "बैल पोला" किंवा "बाइल पोंगल" म्हणून ओळखले जाते.

 पौराणिक कथा आणि धर्म यांच्यातील संबंध:

काही लोकांना असे वाटते की पोळा हा भगवान कृष्णाच्या कथेशी संबंधित आहे, एक गोपाळ जो वारंवार गायींसोबत दिसतो. त्यामुळे या उत्सवाला धार्मिक आणि पौराणिक अंतर्मन आहे.

कल्पनाशील अभिव्यक्ती

 पोळ्यासाठी अशा मनोरंजक पद्धतीने गुरे तयार आणि सजविली जाऊ शकतात. काही शेतकरी सुंदर रचना आणि नमुने तयार करण्यासाठी प्राण्यांवर रंगीत पावडर आणि रंग लावण्यात खूप आनंद घेतात.

आधुनिक उत्सव:-

तरुण पिढी आणि महानगरांमध्ये पोळा साजरा करण्याची पद्धत बदलली आहे. मूलभूत प्रथा पाळल्या जात असताना, सोशल मीडिया आणि इतर समकालीन घटक अधूनमधून उत्सवांमध्ये जोडले जातात.

शिक्षण आणि माहिती

कधीकधी, पोळा उत्सव प्राणी कल्याण, नैतिक कृषी पद्धती आणि पर्यावरण संवर्धनाच्या मूल्यांबद्दल जागरूकता पसरवण्यासाठी व्यासपीठ म्हणून काम करतात.

सरकारी कार्यक्रम:

सरकारी संस्था आणि कृषी गट काही भागात पोळा सणांमध्ये जागृती मोहिमेचे नियोजन करून आणि शेतकऱ्यांना मदत देऊन सक्रिय भूमिका घेतात.